İlk ve ortaokul öğrenci düzeyinde hazırlanan bir matematik terimleri sözlüğü
-A-
A ile B nin Kartezyen
Çarpımı: Birinci bileşeni A dan, ikinci bileşeni B
den alınarak elde edilen ikililerin kümesidir...
A Kümesinden B nin Farkı:
A kümesinin B kümesi ile ortak olmayan elemanlarından
olu-şan kümedir...
A Kümesinden B
ye Fonksiyon: A nın elemanlarından her
birini, B nin elemanlarına bir ve yalnız bir kez eşleyen bağıntıdır...
Açı:
Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının birleşim
kümesidir...
Açık Önerme: İçinde
bulunan bilinmeyene verilen değerlere göre doğru ya da yanlış önerme olan
ifadelerdir...
Açıortay: Başlangıç
noktası açının köşesi olan ve açının kenarlarıyla eş açılar oluşturan ışındır...
Açısal Bölge: Açı
ile açının iç bölgesinin birleşim kümesidir...
Aksiyom: Doğru
olduğu ispatsız kabul edilen matematiksel ifadedir...
Alan: Bir yüzey
parçasının ölçüsüdür... Bir yüzeyde birim yüzeyin kaç defa olduğunu gösteren
sayıdır...
Alt Küme: Bir
kümenin elemanlarının sayısına göre birerli, ikişerli ya da daha fazla sayıda
gruplarla oluşturduğu
kümedir... Boş küme her kümenin alt kümesidir...
Analitik Düzlem:
Üzerine koordinat sistemi yerleştirilmiş düzlemdir...
Analitik Geometri:
Noktaların koordinatlarının sayısal fonksiyonları aracılığıyla bir koordinat
sisteminde gösterilen geometrik nesneleri inceleyen matematik koludur...
Apsis:
Koordinat düzleminde bir noktayı gösteren sıralı ikilinin
birinci terimidir... (1,9) ikilisiyle gösterilen noktanın apsisi 1 dir...
Apsis Ekseni:
Koordinat düzleminde yatay eksen, x eksenidir...
Ar: 100
metrekarelik arazi ölçü birimidir...
Arada Olma: Aynı
doğru üzerinde farklı üç noktadan birisinin diğer ikisinin arasında olmasıdır...
Aralarında Asal Sayılar:
En büyük ortak bölenleri 1 olan sayma sayılarıdır... 4 ile
15 aralarında asaldır...
Aritmetik: 1.
Toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi dört işlemin tanımına
temel olan tamsayılar kümesinin özellikleri kurulu matematik koludur...
2.
Hesaplama ve varsayım kurma biçimidir...
Aritmetik Orta:
Sonlu bir sayı kümesi elemanları toplamının, bu elemanların sayısına bölümüyle
ortaya çıkan sayıdır...
Asal Çarpanlara Ayırma:
Bir sayma sayısı asal çarpanlarının çarpımı şeklinde
yazma-dır... 24 = 2 x 2 x 2 x 3 gibi...
Asal Sayı: 1 ve
kendisinden başka böleni olmayan sayıdır...
Aykırı Doğrular: Aynı
düzlemde olmayan ve kesişmeyen doğrulardır...
Ayrık Kümeler: Ortak
elemanları olmayan kümelerdir...
Ayrık Olay: Meydana
gelişi başka bir olaya bağlı olmayan olaydır...
Ayrıt: Bir cismin
iki yüzeyinin arakesitidir...
-B-
Bağıntı:
Bir kartezyen çarpımın alt kümesidir...
Basit Kapalı Eğri: Düzlemde herhangi bir
noktadan bir kez geçmek üzere, çizime başlanılan noktada biten eğridir...
Bileşik Önerme:
Birden fazla basit önermeden oluşan önermedir...
Binom: Dereceleri ya
da değişkenleri farklı iki terimden oluşan polinomdur...
Bire Bir Eşleme: İki kümenin elemanları
arasında, bir elemana karşı yalnız bir eleman alınarak yapılan eşlemedir...
Bire Bir Fonksiyon:
Tanım kümesinin her bir elemanını yine kendisine eşleyen fonksiyondur...
Birleşim İşlemi:
Kümelerin tüm elemanlarından oluşan kümelerin bulunmasıdır...
Birleşim Kümesi:
Kümelerin tüm elemanlarının oluşturduğu kümedir...
Boş Küme: Hiçbir
elemanı olmayan kümedir...
Boyut: Uzunluk,
genişlik ve yükseklikten her biridir...
Bölen: Bir bölme
işleminde bölünenin kaç eşit parçaya ayrıldığını gösteren sayıdır...
Bölüm: Bölme
işleminde bölünen içinde bölenin kaç defa olduğunu gösteren sayıdır...
Bölünen: Bölme
işleminde eşit kısımlara ayrılmak istenen sayıdır...
Bütünler Açılar:
Ölçüleri toplamı 180°
olan iki açıdır...
Büyük Çember: Küre
yüzeyi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir...
Büyük Daire: Küre
cismi ile kürenin merkezinden geçen düzlemin arakesitidir...
-D-
Dar Açı:
Ölçüsü 90° den
küçük olan dar açıdır...
Dekametre: 10
metrelik uzunluk ölçü birimidir...
Dekar: 10 ar veya
1000 m2 lik arazi ölçü birimidir...
Denk Kümeler:
Birebir eşlenebilen, eleman sayıları eşit olan kümelerdir...
Derece: Bir çemberin
1 / 360 lık yayını gören merkez açının ölçüsü 1 derecedir...
Dikdörtgen: Düzlemde
üçü doğrusal olmayan A , B , C , D noktalarının birleşiminden elde edilen
dörtgenin açıları dik ise [AB] , [BC] , [CD] , [DA] doğru parçalarının birleşim
kümesidir...
Dikdörtgenler Prizması:
Altı tane dikdörtgensel bölgenin birleşiminden oluşan kapalı
bölgedir...
Dikdörtgensel Bölge:
Dikdörtgen ile iç bölgesinin birleşim kümesidir...
Dikdörtgenler Prizması Cismi:
Dikdörtgenler prizması ile içinin birleşimidir...
Dik Üçgen: Bir açısı
dik olan üçgendir...
Doğal Sayı:
N = {0,1,2,3,4,...} kümesinin elemanlarıdır...
Doğru Açı:
Ölçüsü 180° olan
açıdır...
-E-
Eksilen:
Çıkarma işleminde azaltılması istenen sayıdır...
Eleman: Bir kümeyi
oluşturan nesnelerden her biridir...
En Büyük Ortak Bölen:
İki veya daha çok sayma sayısını ortak olarak bölen sayma
sayılarının en büyüğüdür...
En Küçük Ortak Kat:
İki veya daha çok sayma sayılarının ortak katlarının en küçüğü olan sayıdır...
Eş Üçgenler:
Karşılıklı kenarlarının uzunlukları eşit ve karşılıklı açıların ölçüleri eşit
olan üçgenlerdir...
Eşit Kümeler: Aynı
elemanlardan oluşan kümelerdir...
Evrensel Küme:
Üzerinde çalışılan konuyla ilgili olan tüm elemanları içeren kümedir...
Evrensel Niceleyici:
"
ile gösterilir ve "her" ya da "bütün" diye okunur...
-F-
F Fonksiyonunun Değer
Kümesi: A dan B ye f fonksiyonu verildiğinde, B
kümesidir...
F Fonksiyonunun Görüntü Kümesi: A dan B ye
f fonksiyonu verildiğinde, f(A) kümesidir...
F Fonksiyonunun Tanım Kümesi: A dan B ye f
fonksiyonu verildiğinde, A kümesidir...
Faiz: Bankaya
yatırılan paranın belirli bir süre sonunda getirdiği kazançtır...
Fark: Çıkarma işleminin sonucudur...
Fonksiyon: Çıkış kümesinin her
elemanına, en çok bir görüntü eşlik ettiren bağıntıdır...
-G-
G Bileşke F Fonksiyonu:
f : A --> B ve g : B --> C birer fonksiyon olmak üzere, A
dan C ye (gof)(x) = g( f(x) ) kuralı ile belirlenen fonksiyondur...
Genişlik: Dikdörtgen
veya dikdörtgenler prizmasında boyutlardan biridir...
Gerektirme: Totoloji
olan şartlı önermedir...
Görüntü: Sayı ekseni
üzerinde bir sayıya karşılık gelen noktadır...
Grup: Bir küme ve
bunun üzerinde tanımlanan bir işlemin belli şartları taşımasıdır...
-H-
Hacim:
Kapalı uzay parçasının ölçüsüdür... Bir uzay parçasında birim hacmin kaç defa
olduğunu gösteren sayıdır...
Halka: Bir küme ve
bu küme üzerinde tanımlanmış iki işlemin belli bazı şartları taşımasıdır...
Hektar: 100 ar veya
10000 m2 lik arazi ölçüsü birimidir...
Hektometre: 100
metrelik uzunluk ölçü birimidir...
Hipotez: p => q
teoreminde p önermesidir...
Hüküm: p => q
teoreminde q önermesidir...
-I-
Işın:
Doğruda ayırma noktası ile bu noktanın bir yanında bulunan noktaların
oluşturduğu kümedir...
-L-
Logaritma:
ax = b ifadesinde x değerini bulma işlemidir..
-M-
Matematik
Sistem: Bir küme ve bu küme üzerinde tanımlanmış bir
veya daha çok işlemden oluşan sistemdir...
Modüler Aritmetik:
m>1 ve m doğal sayılar kümesinin bir elemanı
olarak, tamsayıların m ile bölümünden kalan sınıfları ile yapılan
aritmetiktir...
Mutlak Değer: x reel
sayılar kümesinin bir elemanı olarak, sayı doğrusunda x e karşılık gelen
noktanın başlangıç noktasına uzaklığı, x in mutlak değeridir... | x | olarak
gösterilir...
-N-
Nesne:
"Kişi" ya da "Kimse" ile anlatılan varlıkların dışında kalan ağırlığı, kütlesi
olan her türlü varlıklardır...
Nicelik: Bir şeyin
sayılabilen, ölçülebilen, azalıp çoğalabilen özelliği yani miktarıdır...
Nitelik: Bir şeyin
nasıl olduğunu belirten, onu başka şeylerden ayıran özelliktir...
Nokta: İki doğrunun
kesiştiği yerde bulunan çok küçük boyutlu uzay öğesidir..
-O-
Olasılık: Bir olayın olabilme şansını gösteren
sayıdır...
Olmayana Ergi Metodu:
Bir teoremde hükmün değilini doğru varsayıp hipotezin
değilini elde ederek yapılan ispattır...
Ondalık Açılım: Bir ondalık kesrin virgül
ile gösterilmesidir...Örnek: 2 / 5 = 0,4 gibi...
Ondalık Kesir:
Paydası 10 un tam kuvveti şeklinde olan veya bu duruma getirilebilen
sayılardır...
Oran: Aynı ölçü
birimi ile ölçülebilen çoklukların veya iki kümenin elemanlarının bölüm yoluyla
karşılaştırılmasıdır....
Orantı: İki oranın
eşitliğidir... a,b,c,d gerçek sayıları için a/b = c/d eşitliği bir orantıdır...
Ortak Bölen: Birden
fazla sayma sayısını kalansız olarak bölen sayma sayısıdır...
Ortak Kat: Birden
fazla sayma sayısının katı olan sayma sayısıdır
-T-
Tam
Açı: Ölçüsü
360°
olan açıdır...
Tamsayılar: Z =
{..., - n,..., -1,0,1,2,3,...n,...} sayı kümesidir...
Tek Sayı: Çift
olmayan tamsayıdır...
Terim: Toplama ve
çıkarma işlemlerinde toplanan veya çıkan sayılardan her biri...
Ters Eleman: A kümesinde tanımlı bir *
işleminin etkisiz elemanı e olduğuna göre
a * x = x *
a = e koşulunu sağlayan x elemanı a elemanının * işlemine göre ters
elemanıdır...
Ters Rasyonel Sayılar:
Çarpımları 1 olan iki rasyonel sayıdan her biridir...
Totoloji: Doğruluk
değeri daima 1 olan bileşik önermedir...
Tümler Açılar:
Ölçüleri toplamı 90°
olan iki açıdır...
-U-
Uzay:
Bütün varlıkların içinde bulunduğu sonsuz sayıda noktaların oluşturduğu
kümedir...
Uzunluk: Dikdörtgen
veya dikdörtgenler prizmasındaki boyutlardan biridir
Yorum için açıklama